Immanuel Kant’ın Fakültelerin Çatışması’na Göre Osmanlı Medreseleri

Immanuel Kant’ın düşünceleri temel alındığında Osmanlı düzenindeki üst fakülteleri ilmiye, seyfiye ve kalemiye oluşturmaktadır. Halkın refahının yanı sıra ruhî tatmininin sağlanması için devlet bir araçtır bu araçlığını üç fakülte üzerinden yerine getirir. İlmiye fakültesi tasarımındaki hem de alt içermesi bakımından çoklu fonksiyona sahiptir. İlmiyenin en önemli kurumu olan medresenin görevi ise hukuk eğitimi vermektir. Dolayısıyla medrese, felsefe işlevine Tıp medreselerinden gerek medrese gerekse şifahane-hastane merkezli pratik öğrenimin görülerek kontrol altında tutulduğu kurumlardandır. Bu bakımdan medresesi fakülteler ayırımından çok daha eklektik yapılanma şekli geliştirmiştir. Yukarıda açıklanan husustan ötürü konunun çerçevesi, “Fakültelerin Çatışması” isimli eserinde ortaya koyduğu eski düzen yeni teklifin sınırları içerisinde yapılanmasının değerlendirilmesi şeklinde çizilebilir. kapsamda, eleştirdiği üniversitedeki düzeni fikrî üretim ile medreselerdeki yapılanmanın benzeşip benzeşmediği, benzerlik varsa ne ölçüde benzeştiğinin teklif ettiği modelin medreselerde olup olmadığı uygulama imkanı bulduğu çalışmanın sınırlarını Bahsedilen amaçlar mukayese analojik çalışma yapılması hedeflenmiştir. Böylelikle işaret hususlardan yola çıkarak üniversite benzerlikler benzerliklerden tür kurum-kuralların çıkarılacağı üzerinde durulmaktadır. Söz konusu benzerliklerin sonuçlarının da aynı şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği ele alınmakta, neticede kurumun çıkıp çıkmadığı durularak karakterlere vurgu yapılmaktadır. 18. yüzyıldan 19. yüzyıla doğru geçen süreçte başta Alman üniversiteleri olmak üzere Avrupa üniversitelerini derinden etkilemiştir. çalışmada medreseleri Sınıfı adlı yer alan görüşlerinin çerçevesinde değerlendirilmiştir. ikiye ayırdığı teoloji, hukuk, tıp sistemindeki edilmiş, şablonu kullanılarak medreselerinin nasıl anlaşılabileceği tartışılmıştır. yapılırken öncelikle ilmiye teşkilatının arka planı alınmış, düşüncelerinde hiyerarşik yapı devletin araç olarak kullanma temaları problem kabul edilmiştir. farklı bakış açısı değerlendirilerek anlaşılması amaçlanmıştır. çerçevede programın, üniversitelerdeki benzeri olduğu kanaati elde yüzyılda karşı karşıya kaldığı durumun gerileme çöküş anlamı taşımadığı, böylesi yargının aksine organizasyonun ihtiyaçları yeniden tasarlanarak değişime uğradığı kanısına varılmıştır.